Socrates Comenius                                       

powrót

 

 

 

 

 

 

W latach 2005-2008 realizowaliśmy zadania międzynarodowego projektu Socrates - Comenius, do którego weszło 9 szkół podstawowych z 8  europejskich krajów.
Naszymi partnerami w projekcie były szkoły:
                          -       z  Beverley  w  Wielkiej Brytanii
                          -      
z  Ilomantsi w  Finlandii

                          -
       z  Koszyc na  Słowacji
                          -
       z  Rönnang  w Szwecji
                          -
       z  Isparty  w Turcji
                          -
       z  Florencji  we Włoszech
                          -
      
dwie szkoły  z  Mostoles  k. Madrytu  w  Hiszpanii  
 Koordynatorem całego międzynarodowego projektu  był  John Mason z Beverley w Wielkiej Brytanii. Językiem do komunikacji z partnerami był język angielski. Otrzymaliśmy również wsparcie finansowe z funduszy europejskich na pokrycie kosztów podejmowanych działań i spotkania z partnerami.  

Projekt był realizowany pod hasłem "Razem w sporcie i gach". Uczestniczyli w nim wszyscy nauczyciele i uczniowie naszej placówki. Koordynatorem prac w szkole i głównym przedstawicielem na spotkaniach projektowych była pani Maria Olejniczak.

Na tej stronie prezentujemy w skrócie cały przebieg projektu i zadania jakie zrealizowaliśmy.

 

Rok szkolny 2005/06

Spotkanie szkół partnerskich w Szwecji

Każda ze szkół partnerskich na spotkaniu w Szwecji otrzymała od nas następujące materiały przygotowane w j. angielskim przez uczniów i nauczycieli naszej szkoły:

- podstawowe informacje o szkole i Łodzi w formie 2 plakatów ze zdjęciami,  każdy w formacie A1, 
 - podstawowe informacje o Polsce z 3 mapkami przygotowane przez  nauczycielkę języka angielskiego,       
- przykładowe prace projektowe nt. naszej szkoły z rozkładem zajęć lekcyjnych. Prace zostały wykonane przez uczniów klas V  i  VI, 
- rozkłady zajęć w nauczaniu zintegrowanym z komentarzami opracowane przez nauczycielki nauczania początkowego,       
- opisy kilku uprawianych w szkole sportów przygotowane  przez  uczniów klas V  i  VI,
- zestaw 8-10 prac plastycznych nt. ulubionych sportów i zabaw ruchowych  z krótkimi komentarzami dzieci, przetłumaczonymi na j. angielski (prace zostały wykonane  różnymi technikami na kolorowych arkuszach w formacie A4). Ich autorami byli uczniowie nauczania   zintegrowanego,
- zestaw 10 prac nt. sportów w naszej szkole, wykonanych techniką grafiki komputerowej z krótkim komentarzem w języku angielskim przygotowany przez  uczniów klas V i VI na zajęciach z  informatyki,     
- przykładowe prace projektowe uczniów o tym, gdzie i jak mieszkamy,  zawierające zdjęcia i opisy domów  wykonane przez uczniów klas V i VI.

W  trakcie spotkania partnerskich szkół w Szwecji  ustalone zostały kolejne zadania dla szkół na najbliższe miesiące

 

Logo projektu 

  Uczniowie naszej szkoły w ramach projektu Comenius mieli do wykonania propozycje logo projektu. Do szkolnego konkursu przystąpiło ponad 100 uczniów. Prace wykonywane były technikami tradycyjnymi na zajęciach plastyki i tecikami grafiki komputerowej na zajęciach z informatyki. Najciekawsze prace zostały umieszczone na szkolnej wystawie.

 

                                                                 

karty świąteczne w języku angielskim oraz wystawka prac o krajach partnerskich.

 
   

Luty 2006 

Spotkanie partnerów we Włoszech

  W dniach 22-26 lutego 2006 odbyło się spotkanie robocze przedstawicieli partnerskich szkół w Sesto Fiorentino we Włoszech. Na spotkanie przybyli przedstawiciele ośmiu szkół. W trakcie wizyty rozstrzygnięto konkurs na logo projektu, dokonano prezentacji bieżących działań oraz uzgodniono dalsze aktywności.

   Każda ze szkół zaprezentowała trzy wybrane prace swoich uczniów z logo projektu.  Konkurs wygrała praca Jorge Abad z hiszpańskiej szkoły Enrique Tierno Galvan z Mostoles pod Madrytem.

   Uczestnicy spotkania opracowali także ankietę sprawdzającą wiedzę uczniów o krajach, które weszły do projektu. Ankieta ta została przeprowadzona wśród 30 uczniów w wieku 10-11 lat w każdej z partnerskich szkół w pierwszym i ostatnim roku realizacji zadań projektu.

   Kłopotliwa w realizacji okazała się wymiana listów w tak dużej grupie partnerskiej. Zaproponowano wymianę pomiędzy całymi klasami. W związku z tym przekazaliśmy 28 listów uczniów klasy Vb  przedstawicielkom ze słowackiej szkoły w Koszycach.

   Każda z partnerskich szkół otrzymała od nas trzy krótkie filmy wideo pokazujące  naszych uczniów w czasie gry w Kwadrant i Zbijanego oraz popis taneczny dziewcząt z klas IVc.

   Ustalono, że uczniowie w każdej ze szkół partnerskich wykonają ilustracje do znanych bajek, podpiszą je w języku ojczystym i angielskim, tak aby wszystkie dzieci mogły nauczyć się kilku słów w różnych językach. Jako pierwszą bajkę zaproponowano „Czerwonego Kapturka”. 

Uczestnicy spotkania zostali zaproszeni do zwiedzenia zespołu sześciu szkół w Sesto Fiorentino noszącego nazwę:  CIRCOLO DIDACTICO SESTO FIORENTINO

 
 

 

Kwiecień 2006

Spotkanie partnerskich szkół w Beverley

     W dn. 25-30 kwietnia 2006 odbyła się trzecia wizyta robocza w Beverley w Wielkiej Brytanii, w której uczestniczyli także uczniowie ze wszystkich partnerskich szkół. Naszą szkołę reprezentowały p. M. Zwolińska i p.M. Olejniczak oraz 4 uczennice z  klas szóstych: W. Gozdek, M. Urbaniak, J. Glinkowska i J. Zielińska. Wszyscy uczestnicy spotkania byli goszczeni przez rodziny angielskie – rodziców uczniów ze szkoły w Beverley oraz nauczycieli z tej szkoły.

    Celem wizyty była prezentacja zabaw i gier ruchowych  przez dzieci z poszczególnych krajów, prezentacja własnego regionu z wykorzystaniem przygotowanej prezentacji multimedialnej  oraz wymiana doświadczeń szkolnych i projektowych zarówno na płaszczyźnie uczniowskiej jak i wśród kadry pedagogicznej wszystkich krajów uczestniczących w projekcie.

   Dzięki inicjatywie gospodarzy dzieci poznały i uczestniczyły w różnych tradycyjnych angielskich grach sportowych, takich jak krykiet, rugby, łucznictwo, zorganizowano także dla nich zajęcia piłkarskie na nowoczesnym stadionie w Hull.

     

Rok szkolny 2006/07

     
Październik 2006 
 
Spotkanie partnerów w Hiszpanii 

          W dniach 25 – 29 października 2006 r. partnerskie szkoły uczestniczyły w spotkaniu w Hiszpanii, w którym brali udział także uczniowie. Organizatorami spotkania były dwie szkoły w Mostoles koło Madrytu. Naszą szkołę reprezentowało czworo uczniów klas VI: Martyna Krysińska, Maciej Modrzejewski, Martyna Muszelska i Małgorzata Trojanowska, pod opieką p. Marii Olejniczak – szkolnego koordynatora projektu, p. Agaty Osieckiej - nauczyciela języka angielskiego oraz p. Małgorzaty Zwolińskiej - dyrektora szkoły. Wszyscy uczestnicy spotkania byli goszczeni przez nauczycieli i rodziny hiszpańskie – rodziców uczniów ze szkół w Mostoles. 

         Celem wizyty była prezentacja zabaw i gier ruchowych, wymiana doświadczeń szkolnych i projektowych wśród dzieci oraz nauczycieli wszystkich krajów uczestniczących w projekcie. 

        Uczniowie odwiedzili dwie szkoły w Mostoles. Dzieci obserwowały zajęcia szkolne oraz oglądały uczniów i nauczycieli prezentujących swoje umiejętności artystyczne,
a także degustowały potrawy hiszpańskie podczas lunchu w jednej ze szkół. 

        Uczestnicy projektu odwiedzili centrum sportowe „Los Rosales” w Mostoles. Wszystkie dzieci, podzielone na grupy, rywalizowały między sobą grając w piłkę nożną, koszykówkę, tenisa, badmintona, „padel” (odmianę gry w squasha) oraz sprawdzały swoje możliwości na ściankach wspinaczkowych.  

         Uczestnicy projektu zaproszeni byli do parku „El Soto” – miejskiego terenu rekreacyjno-wypoczynkowego, gdzie brali udział w zabawach i grach sportowych prezentowanych przez poszczególne kraje europejskie biorące udział w projekcie.       

                 Uczestnicy projektu zwiedzali także stolicę Hiszpanii, Madryt.

 

 

Wymiana listów, kartek i  poczty e-mail

              Jesienią uczniowie z klasy VIb napisali listy do kolegów ze Słowacji. Pakiet z listami został przekazany Słowakom na spotkaniu w Mostoles, w Hiszpanii. Uczniowie, którzy reprezentowali naszą szkołę na spotkaniu w Hiszpanii, po powrocie do kraju wymieniali listy drogą elektroniczną z rodzinami, które ich gościły i uczestnikami spotkania z innych europejskich szkół.
              Przed Świętami Bożego Narodzenia uczniowie IVb wysłali życzenia świąteczne hiszpańskim kolegom. Kartki z życzeniami świątecznymi i noworocznymi zostały wysłane do wszystkich szkół partnerskich w projekcie. Otrzymaliśmy świąteczne kartki z hiszpańskiej szkoły i własnoręcznie wykonane przez uczniów z włoskiej szkoły oraz elektroniczne ze wszystkich partnerskich szkół.
Uczniowie VIb w swoich listach do Słowaków opisali jak spędzali Święta i witali Nowy Rok. Pakiet z listami został przekazany przedstawicielkom słowackiej szkoły w trakcie spotkania przedstawicieli partnerskich szkół w Finlandii, w styczniu 2007r.
 

Styczeń 2007

Wizyta w Finlandii

W dniach 13-17 stycznia 2007 w Ilomantsi w Finlandii odbyła się wizyta robocza przedstawicieli szkół uczestniczących w projekcie. Na spotkaniu naszą szkołe reprezentowały: Maria Olejniczak – szkolny koordynator projektu i Anna Grzelązka – nauczyciel w-f.

Reprezentanci szkół spotkali się, aby współnie uzgodnić działania na najbliższe miesiące oraz zaplanować  aktywności do aplikacji składanej na trzeci rok projektu. Ustalono, że:

- każda ze szkół opracuje w języku angielskim zasady dziesięciu własnych zabaw ruchowych. Udokumentowany zdjęciowo materiał zostanie przekazany do szkoły hiszpańskiej, która wyda go w formie książkowej.
- każda ze szkół przygotuje dwie strony do ściennego kalendarza w języku angielskim (nasza szkoła: okładkę i miesiąc czerwiec).
- ustalono także miejsca i terminy  spotkań w następnym roku trwania projektu Koszyce (Słowacja) – X 2007; Ilomantsi (Finlandia) – II 2008; Ronnang (Szweja) – V 2008).
- przewiduje się, że  spotkania w Finladii i Szwecji odbędą się z udziałem uczniów.

Szkoła podstawowa w Ilomantsi była w tym czasie w trakcie remontu, stąd spotkania odbywały się gościnnie w szkole ponadpodstawowej. Uczestnicy spotkania mieli możliwość obejrzenia lekcji w tej szkole oraz bazy sportowej, wspólnej dla wszystkich szkół w Ilomantsi. Poznali także historię i tradycje tego regionu (północna Karelia) odwiedzając miejscowe muzeum oraz dotarli do najbardziej wysuniętego na wschód punktu granicznego Unii Europejskiej z Rosją.

 

 

Wspólne Skakanie - kwiecień 2007

 
     W czasie wizyty roboczej z partnerami w Ilomantsi, w Finlandii w styczniu 2007 została uzgodniona wspólna ruchowa aktywność wszystkich szkół, zaangażowanych w projekcie. Zostało ustalone, że 20 kwietnia 2007r. o godzinie dziesiątej, uczniowie ze szkół uczestniczących w projekcie przez dziesięć minut będą skakać na skakankach. W przypadku polskiej szkoły należało uwzględnić przesunięcie czasu o godzinę. Warunkiem uczestniczenia było dobre przygotowanie fizyczne oraz własna skakanka..
     W dn. 20 kwietnia 2007r. na kilka minut przed godziną jedenastą około 200 uczniów pod opieką nauczycieli zebrało się na szkolnym boisku, aby wziąć udział w zaplanowanej aktywności. Pani A. Grzelązka,  zachęciła wszystkich zgromadzonych, najpierw do wspólnej rozgrzewki a następnie do skakania.  Swoimi komentarzami, słyszanymi wyraźnie, dzięki zamontowanemu na boisku sprzętowi nagłaśniającemu,  zachęcała dzieci do wspólnego skakania i wytrwania w tej aktywności przez ustalony czas.
    Wszyscy zgromadzeni z olbrzymim zaangażowaniem na znak prowadzącego rozpoczęli skakanie.  Najambitniejsi i najlepiej przygotowani wytrwali w swoich zmaganiach skacząc przez ustalony czas prawie bez przerwy  do końca.
     Wyróżniła się klasa  Ic,  przygotowana przez wychowawce p. A. Kotynię.  Wszyscy uczniowie tej klasy wraz z opiekunem wzięli udział w imprezie.
     Wspólne Skakanie zostało zarejestrowane przez p. M. Stankiewicz w formie filmu video, a p. D. Marciniak wykonała serię zdjęć.

Spotkanie w Łodzi

Maj 2007 
 
Spotkanie projektowe w Łodzi 

 

W dniach 20 – 24 maja 2007r. odbyło się VI spotkanie projektowe przedstawicieli szkół w międzynarodowym projekcie „Razem w Sporcie i Grach”. Gościliśmy w Łodzi dziewiętnastu nauczycieli i dyrektorów z naszych partnerskich szkół z sześciu krajów europejskich. Goście zamieszkali w domach uczniów i nauczycieli naszej szkoły.

 

21 maja
W poniedziałek, 21 maja zaprezentowaliśmy gościom naszą szkołę. Od rana odbyła się uroczystość na sali gimnastycznej z udziałem społeczności szkolnej, przedstawicieli lokalnych władz oraz telewizji. Po uroczystym powitaniu przedstawiony został spektakl składający się z popisów wokalno – ruchowych w wykonaniu naszych uczniów. Następnie uczniowie klas szóstych oprowadzili naszych Gości po szkole, objaśniając jej funkcjonowanie w języku angielskim. Na koniec zaproszono przybyłych nauczycieli do sali korekcyjnej, gdzie przy muzyce odbył się pokaz zabaw ruchowych młodszych uczniów naszej szkoły.

Goście odwiedzili pobliskie przedszkole (nr 30) i zespół szkół ponadpodstawowych („Katolik”). Edukacja maluchów wzbudziła największe zainteresowanie, ponieważ w większości europejskich szkół od tego poziomu zaczyna się szkoła podstawowa.

Po obiedzie, który został przygotowany w naszej szkolnej stołówce,  zaprosiliśmy Gości do ośrodka sportowego Stacja Nowa Gdynia. Po prezentacji całego kompleksu rekreacyjnego, wszyscy z entuzjazmem zrelaksowali się na sportowo na kręgielni.

Wieczorem Goście i gospodarze spotkali się w szkole, na przedstawieniu „Polowanie na polanie” w wykonaniu uczniów klasy IIIc.  Wszystkich zachwyciła scenografia, choreografia i oprawa muzyczna tego przedstawienia.

Zakończeniem wieczoru była zorganizowana w szkolnej stołówce Biesiada z udziałem rady pedagogicznej. Większość dań i piękną dekorację stołu wykonali nauczyciele naszej szkoły oraz Panie ze szkolnej stołówki. Biesiadna piosenka w wykonaniu nauczycieli z naszej szkoły zachęciła wszystkich zgromadzonych na biesiadzie do wspólnej zabawy.

 

22 maja

We wtorek 22 maja zaprosiliśmy Gości na wycieczkę śladami tekstylnej przeszłości Łodzi. Zwiedzali m.in. Muzeum Włókiennictwa („Białą Fabrykę”) z otwartą właśnie Międzynarodową Wystawą Tkanin „Triennale 2007”, Księży Młyn, Muzeum Fabryki w Manufakturze  oraz Pałac I. Poznańskiego. Obiad  Goście zjedli w „Chacie Wuja Toma w Żabiczkach pod Łodzią. Wieczorem Goście mieli okazję obejrzeć przedstawienie „Jeziora Łabędziego” w ramach  XIX Łódzkich Międzynarodowych Spotkań Baletowych w Teatrze Wielkim.

 

23 maja

W środę 23 maja rozpoczęliśmy dzień obradami projektowymi. Dyskusja toczyła się wokół aktualnych spraw projektowych i planów na rok następny. Podsumowano ostatnie wspólne działanie projektowe – Skipping Day (skakanie na skakankach), które zintegrowało wszystkich uczestników międzynarodowego projektu. Uzgodniono także szczegóły dotyczące kalendarza projektowego oraz opisów gier i zabaw, które będą wydane w przyszłym roku. Ustalono też terminy i tematykę kolejnych spotkań projektowych.

Po zakończeniu spotkania projektowego nasi Goście ze szkół europejskich uczestniczyli w festynie rekreacyjnym dla uczniów klas I – III, który odbył się na naszym szkolnym boisku. Uczniowie w poziomach klas współzawodniczyli ze sobą w kilku konkurencjach sprawnościowo – ruchowych. Nasi Goście również aktywnie próbowali swoich sił w każdej z przeprowadzanych zabawach ruchowych.

Po przerwie na kawę, gdzie poczęstunek przygotowały nauczycielki z naszej szkoły, Goście zostali zaproszeni na salę gimnastyczną, gdzie obejrzeli mecze szkolnych drużyn koszykówki, unihokeja i siatkówki.

Popołudnie spędzili w Manufakturze, robiąc zakupy, a wieczorem odbyli przejażdżkę rikszami po ulicy Piotrkowskiej do restauracji Esplanada na pożegnalną kolację.

 

Rok szkolny 2007/08

Kalendarz projektowy

 

Szkoły w projekcie postanowiły wydać wspólny kalendarz na rok 2008. Każda ze szkół miała opracować po dwie strony. Nam przypadła okładka i miesiąc czerwiec. Oto nasze propozycje układu tych stron  

 

 
Nasze propozycje do Kodeksu Sportowych Zachowań

Każda ze szkół w projekcie miała zaproponować kilka  zasad ''Fair Play " w czasie rozgrywek sportowych, a następnie przesłać je do koordynatora całego projektu, w wersji angielskiej. Ten umieści je na stronie internetowej całego projektu i wszyscy partnerzy będą wybierać i uzgadniać wspólny Kodeks z zasadami Fair Play.

Oto nasze propozycje:

1 Jesteśmy uczciwi.
2. Gramy zgodnie z przepisami.
3. Nie krytykujemy sędziego.
4. Nie oszukujemy
5. Nie śmiejemy się z innych.
6. "Fair play" jest naszym obowiązkiem.
7. Kulturalnie dopingujemy.
8. Szanujemy zdrowie innych.

 

Kartki świąteczne

Nasi uczniowie klas IV-VI wykonali szereg pięknych kartek i innych ozdób Wielkanocnych. Każda ze szkół w projekcie otrzymała od nas po kilka przykładów prac naszych uczniów z życzeniami w języku angielskim.
 

Piosenka o przyjażni 'Hello Friends"

Piosenkę o przyjaźni zaśpiewali uczniowie ze szkoły angielskiej w czasie II Spotkania Projektowego w Beverley. Wszystkim piosenka się spodobała i postanowili, że uczniowie w ich szkołach nauczą się piosenki "Hello Friends", sfilmują śpiewających uczniów, a nagranie prześlą do szkoły w Koszycach na Słowacji, która opracuje wspólne nagranie DVD dla każdej ze szkół. Wszyscy uczniowie w klasach I - III uczyli się piosenki na lekcjach języka angielskiego.
Cztery klasy z popołudniowej zmiany zostały sfilmowane w czasie wykonywania piosenki w sali do gimnastyki korekcyjnej. Nagranie to zostało przekazane szkole słowackiej w czasie spotkania w Finlandii.
Piosenkę wykonali wszyscy nasi  uczniowie w czasie Szkolnej Olimpiady klas I - III, w dniu 13 marca 2008.
 

 

Październik 2007

Spotkanie Projektowe w Koszycach

W dniach 23-27 października 2007 w Koszycach na Słowacji odbyła się wizyta robocza przedstawicieli szkół uczestniczących w projekcie.  Reprezentanci szkół spotkali się, aby wspólnie uzgodnić działania na najbliższe miesiące.

 Założono kolejne etapy prac nad wspólnymi: kalendarzem, opracowaniem gier i zabaw, medialnych płyt DVD, reguł zachowań sportowych i wystawy fotograficznej.

21 kwietnia 2008r.w godz. 10.00 - 10.05 uczniowie wszystkich szkół ubrani w podkoszulki z logo międzynarodowego projektu wezmą udział w jednocześnie wykonywanej aktywności ruchowej - Odbijaniu Piłek.

Uczestnicy spotkania mieli możliwość zapoznania się z systemem edukacji na Słowacji, zwiedzenia szkoły gospodarzy spotkania oraz pobliskiego przedszkola, obejrzenia lekcji w szkole oraz bazy sportowej wspólnej dla wszystkich szkół w Koszycach. Poznali także historię i ciekawe obiekty tego miasta oraz odbyli wycieczkę po okolicy i w Tatry Wysokie.

 

 
 

Luty 2008

Spotkanie projektowe w Finlandii

    W dniach 17- 22 luty 2008 r. w Ilomantsi w Finlandii odbyło się ósme spotkanie projektowe, w którym wzięło udział 30 osób, przedstawicieli partnerskich szkół w projekcie, 17 uczniów i 13 nauczycieli. Naszą szkołę reprezentowało dwoje uczniów: Zuzanna Król oraz Piotr Pawłowski, oraz dwie  nauczycielki: pani Monika Tomaszewska i pani Maria Olejniczak.

Wszystkim uczniom z europejskich szkół udzieliły  gościny rodziny uczniów ze szkoły w Ilomantsi, a dorośli zamieszkali w domach fińskich nauczycieli.

    Program tego spotkania obejmował sporty zimowe, tj. jazda na sankach,  nartach biegowych, łyżwach i hokej  oraz inne zimowe aktywności, tj. chodzenie w śnieżnych rakietach,  czy zabawy na śniegu. Dopisała nam pogoda, lekki mróz i gruba pokrywa śniegu, a gospodarze zadbali o sprzęt sportowy dla wszystkich uczestników spotkania. Dla większości najtrudniejszą okazała się jazda na nartach biegowych pomimo doskonale przygotowanych tras.

 
     

Dzień Odbijania Piłek – 21 kwietnia 2008r.

W ramach projektu edukacyjnego ustalono, że poniedziałek 21 kwietnia będzie dniem wspólnej dla wszystkich szkół aktywności ruchowej – odbijania piłek, wykonywanej w tym samym czasie. W naszej szkole ponad stu uczniów z piłkami zebrało się na płycie głównej boiska tuż przed jedenastą, aby wziąć udział w tym happeningu. Były to głównie dzieci z klas młodszych oraz korzystające ze świetlicy wraz z opiekunami. Spotkanie rozpoczęło się od wspólnego odśpiewania projektowej piosenki „Hello Friends”. Następnie dzieci wykonały zestaw ćwiczeń rozgrzewających. Po takim przygotowaniu wszyscy zaczęli aktywnie odbijać piłki na różne sposoby. Dzieci kozłowały piłeczki stojąc w miejscu i obracając się dookoła własnej osi, przesuwając się wprzód, w tył i oraz na boki, kozłowały lewą i prawą ręką,  stojąc w rozkroku i na ugiętych nogach, kucając i podskakując. Wszystkie ćwiczenia były wykonywane jednocześnie zgodnie z instrukcjami podawanymi przez nauczyciela w-f, panią Annę Grzelązka. Pierwszą i ostatnią aktywnością z piłką było wyrzucanie piłek wysoko w górę i łapanie oburącz po wcześniejszym kilkakrotnym klaśnięciu w dłonie. Na koniec spotkania wszystkie dzieci pozdrowiły kolegów z partnerskich szkól okrzykiem „Razem w Sporcie i Grach” w języku angielskim.